نزول "هل اتي"
امام حسن مجتبي(علیه السلام) و امام حسين(علیه السلام) در ايام کودکي بيمار شدند و پيامبر اکرم(صلی الله و علیه و آله) به همراه برخي از صحابه از آنان عيادت نمودند و آن گاه پيامبر(صلی الله و علیه و آله) به پدرشان حضرت علي(علیه السلام) فرمود:اگر براي بهبودي آنان نذري نمايي،اميد است خداوند سبحان زودتر شفا عنايت کند.
حضرت علي(علیه السلام) گفت:اي رسول خدا(صلی الله و علیه و آله) !براي شفاي آن دو نذر مي کنم که سه روز روزه شکر به جاي آورم.حضرت فاطمه زهرا(سلام الله الیها)و خدمت کارش فضه نيز به مانند حضرت علي(علیه السلام) نذر کردند .
چند روزي نگذشت که دو ريحانه رسول خدا(صلی الله و علیه و آله) شفا يافتندو حضرت علي(علیه السلام) و همسرش فاطمه زهرا(س)قصد کردند که به نذ رشان وفا کرده و سه روز روزه شکر بگيرند .
در آن زمان وضع مادي اکثر مسلمانان، به ويژه خانواده حضرت علي(علیه السلام) بسيار پايين بود و به سختي مي گذشت.
بدين لحاظ آن حضرت ناچار گرديد،از شمعون بن حارياي يهودي، مقداري جو قرض کند و آن را پس از آسياب کردن،براي پخت نان استفاده کند و يا به روايتي ديگر،براي شمعون يهودي مقداري پشم ريسيد و اجرت آن را،سه من جو در يافت کرد.
فاطمه زهرا(سلام الله الیها)،آن جو را آسياب کرد و به سه بخش تقسيم نمود و هر بخشي را براي افطاري يک روز جدا کرد و سپس آن ها را در سه روز متوالي نان پخت.
آنان از روز بيست و پنجم ذي حجّه شروع کردند به روزه گرفتن و ادا نمودن نذر خويش. حضرت علي(علیه السلام) در روز اول، نماز مغرب را با پيامبر (صلی الله و علیه و آله) به جا آورد و سپس براي صرف افطار به خانه رفت. ولي همين که در سر سفره نشست، مستمند و بيچاره اي از راه رسيد و از آنان غذا طلبيد.حضرت علي (علیه السلام) فرمود که سهميه وي را به آن فقير دهند. فاطمه زهرا(سلام الله الیها)،فضه و امام حسن(علیه السلام) و امام حسين(علیه السلام) نيز به پيروي از آن حضرت سهميه اندک خودرا به فقير داده و خودشان با آب افطار نمودند و روز بعد را با همين وضع روزه گرفتند. فاطمه زهرا(سلام الله الیها)در روز دوم،بخش ديگر آرد را نان پخت و منتظر افطار ماند که او و همسرش و فرزندانش با آن نان افطار کنند. ولي دراين شب نيز يتيمي از راه رسيد و در خواست غذا نمود. جملگي سهميه خود را به يتيم داده و خود با آب افطارکردند و روز سوم را با همان وضع روزه گرفتند.
«به روايتي ديگر،براي شمعون يهودي مقداري پشم ريسيد و اجرت آن را،سه من جو در يافت کرد. فاطمه زهرا(سلام الله الیها)،آن جو را آسياب کرد و به سه بخش تقسيم نمود و هر بخشي را براي افطاري يک روز جدا کرد و سپس آن ها را در سه روز متوالي نان پخت.»
در روز سوم نيز فاطمه زهرا(سلام الله الیها)باقي مانده آرد را نان پخت و در سر سفره گذاشت، تا هنگام افطار، همگي از آن تناول کنند،اما در اين شب نيز محتاج ديگري فرا رسيد. وي اسير بي بضاعت و گرسنه اي بود که از فرط گرسنگي و در بدري،به خانه امام علي(علیه السلام) پناه آورد. در اين شب نيز اهل خانه،غذاي خود را به اسير بخشيدند و تنها با آب افطار کردند.
روز چهارم،حضرت علي(علیه السلام) دست فرزندانش حسن و حسين(عليهما السلام) را گرفت و نزد رسول خدا(صلی الله و علیه و آله) رفت، در حالي که فرزندانش از شدت گرسنگي مي لرزيدند.
پيامبر(صلی الله و علیه و آله) از وضعيت آنان پرسيد و حضرت علي(علیه السلام) ماجرا را براي آن حضرت تعريف کرد.
پيامبر(صلی الله و علیه و آله) آن دو را در آغوش گرفت و به نزد دختر خود، فاطمه(سلام الله الیها)آمد و ديد وي در محراب عبادتش نشسته و به عبادت مشغول است، ولي چهره مبارکش از گرسنگي زرد و چشمانش گود شده است و کلاً بي حال است.
«پيامبر(صلی الله و علیه و آله) از ديدن آنان بسيار متأثر و غمگين شد و دست بندگي به سوي پروردگارش بلند کرد و گفت: و اغوثاه،يا الله اهل بيت محمد يموتون جوعاً. يعني:اي داد،اي خدا!اهل بيت محمد از گرسنگي مي ميرند.»
در همين هنگام جبرئيل امين فرود آمد و عرض کرد: اي رسول خدا(صلی الله و علیه و آله) آنچه خداوند متعال در باره اهل بيت توعنايت کرده است،بنگر.
فرمود:چه چيزي را بنگرم!
جبرئيل امين اين سوره را که در شأن فداکاري حضرت(علیه السلام) و همسرش فاطمه زهرا(سلام الله الیها)و فرزندانش حسن و حسين(عليهما السلام) نازل شد،بر آن حضرت قرائت کرد:هَل اَتي عَلَي الاِنسانِ حينٌ مِنَ الدَّهرِ...اِنَّما نُطعِمُکُم لِوَجهِ اللهِ لا نُريدُ مِنکُم جَزائاً وَلا شَکوراً... بنا به روايتي در آن روز براي اهل بيت فداکار پيامبر(صلی الله و علیه و آله) غذايي از آسمان فرود آمد و آن را تا هفت روز تناول کردند.
بدين گونه،خداوند سبحان از ايثار و خود گذشتگي حضرت علي(علیه السلام) و خانواده بي نظيرش تقدير کرد و قلب پيامبر(صلی الله و علیه و آله) را تسلي بخشيد.
منبع تبیان